Stevan Surdučki (1792-1884), komandant Šajkaškog bataljona za vreme Revolucije 1848/49. godine, rođen je 1792. godine u Čebu (Čelarevu) od oca Trifuna i majke Jovanke, rođene Kostić iz Begeča. Kao dečak doselio se sa roditeljima iz Čeba na pustaru Nadalj.
Pojao je u stiharu kada je sveštenik svetio centar bubućeg sela. Novembra 1804. godine, Surdučki je stupio u nemačku školu u Titelu. Po završetku ove škole kraće vreme je bio pisar u Komandi Šajkaškog bataljona. Godine 1810. stupio je u Vojnu inženjersku školu u Vinkovcima. Posle dvogodišnjeg kursa proizveden je za kaplara i raspoređen u Petrovaradinsku regimentu. Januara 1815. unapređen je za podoficira i oženio se, a već aprila je upućen na front u Nemačku (doba Napoleonovih ratova). Služio je u sastavu jedne pontonjerske jedinice koja je postavljala most na reci Rajni. Ovde je unapređen za stražmeštera. Po završetku rata (1815), njegova jedinica je Dunavom doplovila do Pešte. Pošto se Dunav zaledio, put je nastavila usiljenim maršem preko Subotice do Jarka, gde je saznao da mu je žena umrla.
Zimu 1815/16. proveo je u Nadalju. Od 1816. do 1821. bio je ađutant komandanta Šajkaškog bataljona. U međuvremenu završio je i matematički kurs u vojnoj školi. Komandovao je jedinicom graničara koju su na šajkama odvukli konji uz obalu Dunava do Pešte. Ovde je na vojnim manevrima (1820), koje je posmatrao austrijski car Franc I, komandovao šajkašima, a ovi su vrlo uspešno izveli vežbu. Za taj uspeh dobili su od cara pohvalu i posebnu nagradu od 10 akova crnog budimskog vina. Šajkama niz Dunav za pet dana vratili su se u Novi Sad. Po odobrenju vojnih vlasti, Surdučki je kao geometar tokom 1824/25. izvršio u Sremu premeravanje poseda Gaboš i ustrojio gruntovnicu. Isto tako izvršeno je i premeravanje poseda manastira Vrdnika i Jaska, a zatim se vratio u bataljonsku službu. Od 1834. do 1836. godine bio je nadzornik građevinskih radova pri podizanju nove pravoslavne crkve u Žablju. Od 1836. do 1845. godine bio je stacioniran u Kaću gde je isto upravljao zidanjem nove pravoslavne crkve. Godine 1845. premešten je u Titel. Revolucionarna 1848. zatekla ga je sa službom u Đurđevu. Među prvim šajkaškim oficirima Surdučki se priključio srpskom pokretu, dobio čin pukovnika narodne vojske i bio postavljen za komandanta Šajkaškog bataljona i cele Bačke. Na njegov predlog je u Sentomašu izgrađeno utvrđenje Srbobran koje je kasnije dalo ime celom naselju. Učestvovao je u odbrani Sentomaša i Feldvara (Bačkog Gradišta), kao i u oba napada na Temerin zajedno sa Đorđem Stratimirovićem. Kasnije je general Avram Đukić objavio sećanja Surdučkog na pokret 1848/49. godine. Aprila 1849. godine Surdučki je bio ranjen u borbi kod Turskog Bečeja.
Posle uspostavljanja mira, Surdučki je rukovodio popisom stanovništva u Šajkaškom bataljonu. U proleće 1850. godine radio je u Beču kao graničarski poverenik u Komisiji za reformu Vojne granice čiji je predsednik bio ban Josip Jelačić. Kao član te komisije, Surdučki se sretao i sa tadašnjim ministrom unutrašnjih poslova Bahom, vojnim ministrom Švancerbergom i drugim istaknutim državnicima Austrijskog carstva. U Beču se teže razboleo pa je, na svoju molbu, penzionisan u činu carsko-kraljevskog potpukovnika. Kao penzioner češće je boravio u Nadalju. Najverovatnije je ovde napisao svoje memoare. Umro je u Novom Sadu maja 1884. godine, a sahranjen na Almaškom groblju.
(Izvor: dr Lazar Rakić, Nadalj (do 1945. godine), Novi Sad: Matica srpska, 1988.)
