Kada je reč o naučnim otkrićima najveći broj ljudi prvo pomisli na tehniku, tehnologiju, medicinu i srodne prirodno-naučne oblasti, jer u njima prepoznaje ključne faktore materijalnog progresa i boljitka čovečanstva. Međutim, društvene nauke, iako potcenjene, imaju sudbinski važan zadatak da čoveku daju vrednosni orijentir i mudrost življenja, to jest da zauzdaju veliku moć koju dobijamo od prethodno pomenutih i favorizovanih naučnih disciplina.
„Postalo je užasno očito da je naša tehnologija prestigla našu humanost.ˮ – Albert Ajnštajn.
Istorija je po definiciji nauka o prošlosti ljudskog društva i učiteljica života, jer nas uči da ne ponavljamo greške koje su činili naši preci. Naročito je kod šire publike omiljena nacionalna istorija jer narod na njoj gradi svoj identitet. Iz te činjenice sledi i naša obaveza da poštujemo i čuvamo kulturno nasleđe (istorijski nalaz), kao trag našeg postojanja i trajanja, ali i da ga istražujemo, jer to predstavlja osnov našeg istorijskog znanja o sebi samima i ostalima sa kojima smo delili i delimo sudbinu na ovom tlu.
Doprinos ovom važnom kulturno-prosvetnom zadatku nedavno su dali naši sugrađani Milan Đorđević, profesor Srbobranske gimnazije, i Danilo Trbojević, koji je ove godine završio našu Gimnaziju i upisao studije istorije na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu.
U sklopu školskog projekta, koji je pokrenuo profesor Đorđević, njih dvojica već pola godine u bečejskom istorijskom arhivu prikupljaju građu za pisanje knjige o istoriji Jevreja u našoj opštini, koju dosad još niko nije proučavao. Istraživački put ih je odveo i na tavan Srbobranske gimnazije na kome su našli dnevnike i ostalu arhivsku građu Državne velike gimnazije i Građanske škole, koje su postojale u našem mestu između dva svetska rata.
U postojećoj naučnoj literaturi, kao i u radovima zavičajnih autora, zastupljen je stav da su navedeni pisani istorijski izvori, kao što je ovaj istorijski nalaz, uništeni za vreme Drugog svetskog rata i zauvek izgubljeni za nauku. Međutim, to verovanje su Đorđević i Trbojević opovrgnuli svojim nalazom. Njih dvojica će digitalizovati i na taj način sačuvati tu, za istorijsku nauku, vrednu arhivsku građu, koja je delimično, zbog starosti, u lošem stanju, i iskoristiće je za pisanje svoje knjige o Jevrejima naše opštine, koji su pohađali i pomenute škole.
Takođe, profesor Đorđević ove školske godine, u sklopu OJR, sa Trbojevićem i izabranim gimnazijalcima, radi na knjižici o prvih deset godine Gimnazije „Svetozar Miletićˮ. Planiraju da za nekoliko godina istraže školski arhiv i neke druge arhive i objave celovitu istoriju naše Gimnazije, koja bi u sebe uključila i saznajni doprinos o predratnoj Državnoj velikoj gimnaziji, o kojoj su neki zavičajni autori ostavili vredne zapise.
