Građanska kulture srpske Vojvodine, čijem je utelovljenju ponajviše doprinela porodica Dunđerski, po drugi put je obrađivana u naučnim radovima relevantnih istraživača, a danas su oni svoja dela na pomenutu temu i predstavili u Galeriji Doma kulture.
Prošlogodišnjim naučnim radovima, pridodato je 11 novih, što zajedno čini ozbiljnu kulturno-istorijsku građu koje se ne bi postideli ni veliki gradovi, a ne mala opštine poput Srbobrana. Ovaj naučno istraživački rad proizvod je bliske saradnje Matice srpske i Opštine Srbobran, odnosno Doma kulture, za cilj ima da otkrije i Srbobrancima približi slavnu istoriju njihove varoši, a u budućnosti bude temelj na kom će se graditi muzejska i turistička ponuda mesta.
Predstavljanje naučnih radova počelo je u 10.00 časova, kada je direktor Doma kulture Srbobran, Dejan Korceba, otvorio skup, a zatim su se za govornicom ređali nučnici koji su o Dunđerskima govorili analizirajući ih iz različitih pozicija, gledajući na njih kao na industrijalce, humaniste, mecene, zadužbinare itd.
Skupu se obratio i istom prisustvovao, Radivoj Debeljački, predsednik Opštine Srbobran. “Nama je porodica Dunđerski veoma važna, ona je sastavni deo našeg kulturnog identiteta. Svakako da je današnji skup, kao i naučno istraživački radovi koji će biti objavljeni u drugom zborniku, u saradnji sa Maticom srpskom, od velikog značaja za kulturu sećanja koju želimo da negujemo u našoj opštini. Izuzetna nam je čast što imamo blisku saradnju sa jednom takvom institucijom kakva je Matica srpska. Opština Srbobran se trudi da kroz budžetska sredstva, naravno i kroz saradnju sa Domom kulture i drugim institucijama na nivou lokalne samouprave, uspostavimo trajnu saradnju koja će biti mnogo obimnija i uključiti istraživanja o nekim drugim porodicama, ličnostima i događajima koji su od zanačaja za našu sredinu. Istorija Srbobrana je bogata i treba da se zna, tu pre svega mislim na 1948. i 1949. gudinu, kada je naše mesto zaslužilo svoje ime. Mislim da je to tema koju treba ponovo otvoriti, da se o njoj razgovara, da se malo podsetimo stavljajući je u fokus, ali i da nešto novo naučimo”, rekao je predsednik Debeljački.
O značaju Protokola koji su potpisale Matica srpska i Opština Srbobran, a čiji je plod saradnje i danas održani skup, detaljnije je govorio generalni sekretar Matice srpske, Dr Milan Micić, čiji je naučni rad takođe predstavljen u Domu kulture.
“Prošle godine održan je prvi naučni skup o porodici Dunđerski, i izašao je Zbornik radova koji će u decembru biti promovisan u Matici srpskoj, a ove godine drugi naučni skup održavamo sa namerom da istoriju ove porodice, kao simbola građanske Vojvodine, osvetlimo sa svih strana. Okupljanjem većeg broja naučnika, različitih disciplina, formiraćemo jedan značajan istražvački tim. Porodica Dunđerski je za nas jedna od najznačajnijih, jer je prihvatala modele poslovanja i načina življenja koji dolaze iz razvijene Evrope, a istovremno je čuvala nacionalni identitet, kulturu i osećanja svog naroda. Mi pratimo njihov uspon i razvoj, ali i svedočimo propadanju same porodice, zahvaćene prvo agrarnom reformom u međuratnom periodu, a u periodu od 1945. godine i odlukama komunističke uprave oni su sasvim razvlašćeni, čime je porodica izgubila svoj status. Ovo je pokušaj da se današnja generacija izvini porodici Dunđerski, da učini priznanje onome što su oni doprineli srpskoj kulturi, društvu, privredi i ekonomiji, najviše na prostoru današnje Vojvodine u 19. i 20. veku”, poručio je dr Micić iz Srbobrana.
Iz jednog drugog ugla, viđenje današnjeg skupa dobili smo od msr Jelene Veselinov, upravnice poslova u Matici srpskoj, takođe naučnica čiji je rad deo priče o Dunđerskima. “Ovaj skup zamišljen je kao multi disciplinarni i imamo priliku da čujemo i reči istoričara, i reči istoričara umetnosti, reči književnika, ali i reči pravnika kada je u pitanju zadužbinarstvo. Ono je vrlo važno kada je u pitanju jedno vreme koje je bilo zapostavljeno, a sada se ponovo postupcima restitucije i brigom o zadužbinarstvu vraća u fokus. Zadužbinarstvo porodice Dunđerski je zaista veliki prostor za istraživanje, jer znamo da članovi ove porodice bili veliki u tome. Bavila sam se zadužbinom Bogdana Dunđerskog, tema je promena cilja njegove imovine, ona je vrlo aktuelna i biće još aktuelnija povratom ove imovine. Potrebno je poštovati volju zadužbinara koja je izrečena u bitno drugačijim političkim i društvenim okolnostima, biće nužno poštovati je, ali i smestiti u novi i savremeni kontekst”, ocenila je msr Jelena Veselinov.
Sam skup, tokom kog je predstavljeno 11 radova, trajao je 7 sati, i u njemu su učestvovali sledeći govornici, a navedene su i teme koje su obrađivali:
- Dr Vesna Dimitrijević – Veleposednik bečejski Bogdan Dunđerski
- Msr Jelena Veselinov – Cilj zadužbine: Slučaj zadužbine Bogdana Dunđerskog
- Dejan Korceba – Značaj Stevana Dunđerskog (1860-1933) i njegove porodice za razvoj Srbobrana
- Dr Jovana Kasaš – Nesrećne sudbine: žene u porodici Dunđerski
- Dr Milan Micić – Agrarna reforma na veleposedu Đoke Dunđerskog – Kulpin, Stare Šove, Turija (1919-1941)
- Dr Anica Draganić, Dr Marija Silađi – Industrijsko nasleđe Đorđa Dunđerskog
- Dr Mirjana Sladić Todorov, Dr Marko Todorov – Arhitektonsko nasleđe dvorca Dunđerski u Čelarevu
- Dr Branka Kulić – O porodičnim kućama Dunđerskih u Srbobranu i Novom Sadu
- Dr Zorica Hadžić – Triva Militar i porodica Dunđerski
- Dr Snežana Mišić – Kapela Bogdana Dunđerskog: Simbol prijateljstva Bogdana Dunđerskog i Uroša Predića
- Mr Zoran Subotički – Pogled u budućnost Bogdana Dunđerskog.
